Lütfi İNCİROĞLU

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Çalışma Genel Müdür Yardımcısı

ÜLKEMİZDE EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN YABANCILAR[1]

1.GİRİŞ

4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun 27.02.2003 tarihinde kabul edilip 06.03.2003 tarih ve 25040 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmesi ile yabancı çalışma izinlerini verme yetkisi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına devredilmiştir.

Kanunun temel amacı; yabancıların Türkiye’de çalışmalarının izne bağlanması, çalışma izinlerinin tek elden verilmesi, sağlıklı bir veri tabanı oluşturulması, etkin takip ve denetim ile kaçak yabancı istihdamının önlenmesi, ülkemizin ve işverenlerin gerçek ihtiyaçları çerçevesinde nitelikli yabancı çalıştırılmasına imkân sağlanması, AB uyum ve diğer uluslararası yükümlülüklerin karşılanması, yabancıların sosyal güvenlik sistemine dâhil edilmesi ile bu alandaki sigorta prim kayıplarının önlenmesidir.

Bu kapsamda, anılan Kanunun yukarıda belirtilen amaçlarının gerçekleştirilmesi ile ülkemizin ve işverenin gerçek ihtiyaçlarına yönelik yabancı çalıştırılmasına imkân sağlanması Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca titizlikle gözetilmekte ve bu çerçevede değişik sektörler için çalışma izinleri verilirken;

• İş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler ve istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri,
• Yabancı çalıştırma talebinde bulunulan işyerlerinde özellikle kendi işgücümüzün istihdam edilmesinin sağlanması,
• Bu öncelikler gözetilirken ülkemizin ve işverenlerimizin gerçek ihtiyaçları nedeniyle çalıştırılmak istenen yabancılara çalışma izinlerinin tesisi,
• Bürokrasinin olabildiğince azaltılarak yabancı sermayeyi teşvik edici uygulamalara özen gösterilmesi,
• Yabancının çalışmasının milli güvenlik, kamu düzeni, genel asayiş, kamu yararı, genel ahlak ve genel sağlık ve iş güvenliği için de tehdit oluşturmaması gibi,
• konularda denge, ölçü ve özen gerektiren bir prosedür uygulanması gerekmektedir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çalışma izinleri hem yurtiçi hem de yurtdışı başvuruları ile süreli, süresiz ve bağımsız çalışma izni olmak üzere üç ayrı türde düzenlenebilmektedir.

Türkiye’de çalışacak yabancıların sırası ile;

• Çalışma izni (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından)
• Çalışma Vizesi (Türkiye’nin dış temsilciliklerinden)
• Çalışma amaçlı ikamet tezkeresi (İlgili emniyet makamlarından) almaları gerekmektedir.

Çalışma izin başvurularının elektronik ortamda yapılması zorunludur. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından usulüne uygun olarak yapılan başvurular, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla en geç otuz gün içinde, doğrudan yabancı yatırımlar kapsamındaki başvurular ise onbeş gün içinde sonuçlandırılmaktadır.

2. EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞACAK YABANCILAR

Bilindiği üzere, yabancıların ülkemizde çalışmalarını izne bağlamak ve bu yabancılara verilecek çalışma izinleri ile ilgili esasları belirlemek amacıyla hazırlanan 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ev hizmetlerinde çalışacak yabancıları da kapsamaktadır.

Bu kapsamda, konutlarda yaşlı bakımı ve ev hizmetleri gibi görevlerde istihdam edilmek istenilen yabancılar için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma izni alınması gerekmektedir.

4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanununun Uygulama Yönetmeliğinin 13 ve 64 üncü maddelerine dayanılarak Bakanlığımızca belirlenen çalışma izni değerlendirme kriterleri arasında bulunan yabancılara ödenmesi gereken minimum ücret düzeyi ev hizmetlerinde çalışacak yabancılar için bir asgari ücret düzeyi olarak uygulanmaktadır. Başka bir anlatımla ev hizmetlerinde istihdam edilecek yabancıya aylık ödenecek ücret asgari ücretin altında olamayacaktır.

Ayrıca, ülkemize 90 günlük turistik vize ile gelen yabancılar kayıtdışı olarak ev hizmetlisi olarak çalışmakta ve 90 günün bitimini müteakip formalite icabı yurtdışına çıkış-giriş yaparak ülkemizde 90 gün daha kalmaya hak kazanmakta idi.

Ancak 24.10.2011 tarih ve 28094 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 01.02.2012 tarihinde yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu Kararı ile artık ülkemize turistik vize ile gelen yabancılar azami 90 gün ülkemizde kaldıktan sonra mutlaka yurtdışına çıkarak ve 90 gün de yurtdışında kaldıktan sonra tekrar ülkemize giriş yapabileceklerdir. Yeni düzenleme özellikle ev hizmetlerinde kayıt dışı olarak çalışmakta oldukları bilinen çok sayıda yabancının çalışma izni almaları zorunluluğunu doğurmuştur.

3.SONUÇ

Sonuç olarak yeni düzenlemeyle ülkemizde ağırlıklı olarak ev hizmetlerinde kayıtdışı istihdam edilen yabancıların kayıt altına alınması amaçlanmıştır. Bakanlığa yoğun olarak yapılan izin başvurularından uygulamanın başarılı olduğu görülmektedir. Bu alanda yoğunlaşan başvurular nedeniyle sadece ev hizmetlerine yönelik hizmet vermek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü’ne bağlı Yabancıların Çalışma İzinleri Daire Başkanlığında “Ev Hizmetleri Şubesi” oluşturulmuştur.

[1] Bu Makale 2012 Ekim 238 sayılı Yaklaşım Dergisinde yayımlanmıştır.