Kısa çalışma; Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır (4447/m.Ek.2).

Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu tarafından 19/3/2020 tarih ve 31 sayılı kararı ile, “Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkede tesirini gösteren yeni tip Koronavirüsün (Covid-19) olası etkileri dikkate alınarak “dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep” kapsamındaki kısa çalışma başvurularının alınabileceği kararlaştırıldı.

Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır. Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilecektir. Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler ilk bir haftalık süreden sonra başlayacak ve bu bir haftalık süre içerisinde ücret ve prim yükümlülükleri işverene ait olacaktır. Başka bir anlatımla, üç aylık kısa çalışma talep edilmesi durumunda ilk 7 gün işveren tarafından geriye kalan 83 gün ise, işsizlik sigortası tarafından karşılanacaktır.

Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini (net 4.380,99 TL) geçemez. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir. Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılmaktadır.

İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için işsizlik sigortası fonundan sadece genel sağlık sigortası primleri ödenmektedir. Söz konusu dönemde kısa ve uzun vadeli sigorta primleri ödenmemektedir.

Kısa çalışma uygulandığı dönem içerisinde işyerleri istihdam teşvikleri ve işbaşı eğitim programından yararlanabilir mi? 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda, kısa çalışma uygulaması yapan işyerlerinin istihdam teşviklerinden yararlanmasını engelleyen bir hüküm bulunmamaktadır. Ayrıca İşbaşı Eğitim Programı devam ederken kısa çalışma ödeneği başvurusunda bulunan ve başvurusu uygun görülen ve geriye dönük kısa çalışma ödeneğine hak kazanan işyerlerinde mevcut işbaşı eğitim programları devam edebileceği gibi, aynı şekilde, işbaşı eğitim programı devam ederken kısa çalışma ödeneği başvurusunda bulunan ve başvurusu kabul edilip ileriye yönelik olarak kısa çalışma ödeneğine hak kazanan işyerlerinde de mevcut programların devam etmesinin önünde engel bulunmamaktadır. Ancak, kısa çalışma ödeneğinden yararlanılan dönem boyunca yeni işbaşı eğitim programı talebinde bulunulamaz ve vaki başvurular da değerlendirmeye alınmaz.