ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ TAZMİNAT HESABINDA DİKKATE ALINMALI MI?

Kişilerin medeni durumlarına, çocuk sayılarına ve eşlerin çalışıp çalışmama durumlarına göre gelirlerinin bir kısmını vergi dışı bırakmaya yönelik uygulama asgari geçim indirimi olarak düzenlenmiştir. Başka bir deyişle devletin bir çalışana bakmakla yükümlü olduğu kişilere bakarak, çalışanın ödediği gelir vergisinin çalışana iade edilmesidir.

Asgari geçim indiriminin tutarının belirlenmesinde çalışanın beyanı esastır. Bu konudaki sorumluluk beyanı esas eden çalışana aittir. Yanlış beyan edilmesi durumunda yersiz ödenen asgari geçim indirimi tutarı yasal faizi ile birlikte çalışandan tahsil edilir. Örneğin evli ve eşi çalışan bir şahıs beyanında evli olduğunu eşinin çalışmadığını bildirirse ödenecek AGİ tutarı artar ve asgari geçim indirimi ödemesi bu tutar üzerinden yapılır. Daha sonradan bu durumun ortaya çıkmasında fazla yapılan ödemeler beyan eden şahıstan faizi ile birlikte geri alınır.

Asgari geçim indirimi, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesinde düzenlenmiştir. İşyerindeki işçi sayısına bakılmaksızın ve tüm çalışanların durumlarına göre (Bekar, Evli, Eşin çalışıp çalışmadığına ve çocuk sayılarına göre) farklı tutarlarda yapılması gereken bir ödemedir.

Uygulamada asgari geçim indirimi ödemesinin ücret olarak nitelendirilip nitelendirilmeyeceği hususu tartışma konusu yapılabilmektedir. Bu kapsamda işçilik alacakları ile ilgili olarak açılan davalarda bu tutarın hesaplamaya dahil edilmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de Yargıtay 22. Hukuk Dairesi konuyla ilgili olarak verdiği bir karar da “İşçiye ücreti dışında ödenen asgari geçim indirimi kanun ile getirilmiş olup, bireyin veya ailenin asgari geçim düzeyini sağlayacak bölümünün toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılmasıdır. Bu sebeple ücretin eki değildir. Ücret olarak nitelendirilemez ve tazminat ve işçilik alacaklarının hesaplanmasına esas ücrete dahil edilemez” denilerek anılan tutarın hesaplamalarda dikkate alınmayacağını belirtilmiştir (Y22.HD. 27.01.2015, 30044/1170).

Sonuç itibariyle ücret ve tazminat alacaklarının ödenmesinde esas ücret belirlenirken asgari geçim indirimi tutarı dikkate alınmadan hesaplama yapılmalıdır. Nitekim 2018 yılı için belirlenen brüt asgari ücret 2.029,50 TL’dir. Net asgari ücret ise aslında 1.450,91 TL’dir. AGİ dahil (152,21 TL) net asgari ücret ise,1603,12 TL’dir.